Zelfwaardering

Zelfwaardering: bepalend voor jouw interpretatie van de wereld

Jouw zelfwaardering heeft invloed op de manier waarop je de wereld om je heen waarneemt. Is je zelfwaardering laag? Grote kans dat je veel zaken op een negatieve manier interpreteert. Die bril kleurt al je ervaringen. Een leuk gesprek met een studiegenoot schrijf je toe aan haar sociale competentie. Een moeizaam gesprek interpreteer je juist als bewijs voor je eigen onbekwaamheid. Die gedachten zijn vervelend, zorgen ervoor dat je je slecht voelt en kunnen ertoe leiden dat je je steeds meer terugtrekt. Je voelt het al aan: dat is een situatie die je het liefst voorkomt. Opvallend is wel dat dergelijke gebeurtenissen een heel andere uitwerking op je kunnen hebben, afhankelijk van jouw zelfwaardering.

Het verschil tussen zelfbeeld, zelfwaardering en zelfvertrouwen

Voordat we meer vertellen over zelfwaardering, is het belangrijk om duidelijk te maken wat het verschil is tussen zelfbeeld, zelfwaardering en zelfvertrouwen. Het zijn namelijk drie verschillende dingen. Zo omvat jouw zelfbeeld alles wat je over jezelf weet en is het feitelijk/objectief van aard. Je ziet jezelf bijvoorbeeld als student, blondharig, creatief of sociaal. Zelfwaardering gaat daarentegen over de mate waarin je tevreden bent met jouw zelfbeeld. Het drukt uit of jij het gevoel hebt van waarde te zijn of niet. Dan is er ook nog zelfvertrouwen, wat refereert naar de mate waarin je ervan overtuigd bent dat je met allerlei situaties kunt omgaan.

Waarom voelt weinig zelfwaardering hebben zo oncomfortabel?

De sociometer-theorie van vooraanstaande psychologen Mark Leary en Roy Baumeister, biedt een verklaring voor de vraag waarom weinig zelfwaardering hebben oncomfortabel voelt. Mensen zijn van nature gedreven om aansluiting bij anderen te zoeken. Leary en Baumeister  argumenteren dat je een schatting probeert te maken van de mate waarin je geaccepteerd wordt. Zelfwaardering is daarin een pijler voor acceptatie, aangezien het weerspiegelt in hoeverre je jezelf acceptabel vindt. We streven zelfwaardering na omdat we graag geaccepteerd willen worden. Vanuit deze theorie, zou je zelfwaardering dus kunnen zien als een alarm of motivator die je helpt te voorkomen dat je buiten de groep valt.

Siggie - Icon

Wist je dat...

...uit onderzoek blijkt dat zelfwaardering en zelfvertrouwen bijdragen aan veerkracht? Door aan je zelfwaardering en zelfvertrouwen te werken, vergroot je dus ook je vermogen om te kunnen omgaan met negatieve gebeurtenissen.

… er in de psychologie onderscheid wordt gemaakt tussen twee soorten zelfwaardering? We spreken van impliciete zelfwaardering, die onbewust is, en expliciete zelfwaardering, waarvan je je wél bewust bent. Opvallend is dat deze niet altijd met elkaar overeenkomen. Daarbij zien we bijvoorbeeld dat mensen met een lage impliciete zelfwaardering en een hoge expliciete zelfwaardering geneigd zijn om defensief te reageren.

…mensen met een negatief zelfbeeld objectief gezien heel vergelijkbaar zijn met degenen die een positief zelfbeeld hebben? Ze verschillen echter van elkaar op het gebied van de mate waarin ze zichzelf waardig vinden. Mensen die last hebben van negatieve zelfwaardering vinden namelijk vaak van zichzelf dat ze niet genoeg presteren, dat ze er niet mogen zijn. Ze stellen als het ware voorwaarden waaraan ze moeten voldoen, voordat ze zichzelf oké kunnen vinden.

Meer zelfwaardering? Hoe dan?

Objectief gezien ben je een evenwaardig persoon als iemand met positieve zelfwaardering. Je bent daar zelf alleen nog niet van overtuigd. In feite ben je dus je eigen grootste vijand. Dat klinkt misschien wat dramatisch, maar het is ook de sleutel naar de oplossing. De uitdaging is dus om die gekleurde bril af te zetten. En dat kan je op verschillende manieren aanpakken:

Vergroot je assertiviteit

Omdat je zelfwaardering voortkomt uit je zelfbeeld, kan het zinvol zijn om je zelfbeeld in positieve zin te ontwikkelen. We zien namelijk vaak dat een negatieve zelfwaardering en subassertief gedrag samen gaan. Logisch ook: als je jezelf niet waardig vindt, is het moeilijk om voor jezelf op te komen. Wie ben jij om iemand te vragen zich aan jou aan te passen? Gelukkig is assertiviteit een vaardigheid die je kan aanleren. Meer assertiviteit heeft meer zelfwaardering tot gevolg, net zoals meer zelfwaardering tot meer assertiviteit leidt. Om deze opwaartse spiraal te starten, kan je dus prima beginnen bij het ontwikkelen van je assertiviteit. Misschien is deze assertiviteitscursus een mooi startpunt voor je!

Pak je kerngedachte aan!

Om je zelfwaardering te verhogen zal je de strekking van jouw kerngedachte moeten veranderen van ‘ik ben niet oké’ naar ‘ik mag er zijn’. En dat is een hele uitdaging, want het is niet genoeg om het te denken. Je zal ervan overtuigd moeten raken, het helemaal eigen moeten maken. Van de stappen die je hierin zet, heb je nog een leven lang profijt. Om je alvast op weg te helpen, hebben we hier een oefening voor je.

Oefening

Laten we beginnen met erachter komen wat jouw kerngedachte is. Beeld je het volgende in:

Stel, je ontmoet twee personen die je nog nooit eerder gesproken hebt. Laten we voor de vorm even zeggen dat het op een huisfeestje is. Jullie kletsen een tijdje met elkaar, en je vertelt het een en ander over jezelf. Op een gegeven moment moet je naar het toilet, dus je verontschuldigt je en staat op. Als je de gang oploopt zie je dat er een flinke rij staat, dus je besluit het nog even op te houden en gaat de woonkamer weer in, terug naar je gesprekspartners. Zij hebben niet gezien dat je weer binnenkwam en zijn duidelijk over je aan het praten. En niet op een leuke manier…

Voor iemand met negatieve zelfwaardering is dit een verschrikkelijke situatie. Misschien voel je alleen bij het lezen al een beklemmend gevoel opkomen. Hoe helpt deze gedachteoefening je verder?

Waar het allemaal om draait, is de volgende vraag: wat zou het allerergste zijn wat zij over jou kunnen zeggen? De crux is namelijk dat die uitspraken je zo raken, omdat je er zelf van overtuigd bent dat het waar is. Immers, bij iemand die het zelf niet zou geloven, zou dit het ene oor in- en het andere weer uit gaan.

Podcast luistertip

Ben je met deze informatie tot nieuwe inzichten gekomen, en wil je aan de slag met jouw kerngedachte? In de podcastserie ‘Omdenken’ draagt Berthold Gunster een verrassende oefening aan die wellicht ook voor jou interessant is om een kerngedachte uit te dagen. Aflevering 11 ‘Mijn leven is een rommeltje’ is terug te luisteren via bijvoorbeeld Spotify. De opname van het inspirerende gesprek tussen Berthold en Paul, wat Paul een heel nieuw perspectief oplevert, duurt ongeveer 23 minuten. Beluister het eens, want mogelijk kan je Pauls inzichten ook naar je eigen situatie vertalen.

Jouw eigen goedkeuring is het meeste waard

Naast prestaties zoeken we ook in de mening van anderen bevestiging dat we oké zijn. Want als anderen het vinden, dan moet het wel waar zijn, toch? Maar ook deze strategie blijkt in de praktijk niet te werken. Daar zijn twee redenen voor: ten eerste is het onmogelijk om iedereen te vriend te houden. Ten tweede zou je, zelfs als het je zou lukken om vrienden te zijn met de voltallige wereldpopulatie, nog kunnen denken dat zij niet doorhebben dat je hun goedkeuring eigenlijk niet verdient. Hoewel goedkeuring zoeken bij anderen dus verleidelijk is, helpt het je niet verder. Wat van belang is, is jouw eigen goedkeuring. Maak daarbij de keuze om je pijlen direct te richten op meer acceptatie voor jezelf.

Schakel de hulp in van een studentencoach

Uiteraard kun zelf aan de slag gaan met het verbeteren van jouw zelfwaardering. Maar heb je liever wat ondersteuning? Wij helpen je graag verder! Als studentencoaches kunnen wij je helpen om die negatieve interpretaties te tackelen en realistischer te kijken naar de feiten. Lijkt het erop dat meer specialistische hulp jou verder zal brengen? Dan zorgen we voor een warme overdracht naar een specialist, terwijl we betrokken blijven jouw proces.

Kun je hulp gebruiken
van een Siggie Studentencoach?